Политика
Юры Дракахруст, Радыё Свабода

Што прапануе новае пакаленьне беларускіх палітыкаў?

Днямі 7 маладых апазыцыйных палітыкаў на “круглым стале” у газэце “Наша ніва” абвясьцілі новы палітычны праект, заявіўшы пра гатоўнасьць “узяць адказнасьць за краіну”. Іх прапановы прадугледжваюць, прынамсі, што Аляксандар Мілінкевіч павінен стаць лідэрам новага дэмакратычнага руху. У чым палягаюць прапановы новага пакаленьня беларускіх палітыкаў? Як ставяцца да іх кіраўнікі палітычных партыяў? Дыскусію на гэтыя тэмы вядуць у “Экспэртызе Свабоды” адзін з удзельнікаў “круглага стала” ў “Нашай ніве”, старшыня міжнароднай камісіі БНФ Ігар Лялькоў і намесьнік старшыні АГП Яраслаў Раманчук.

(Дракахруст: ) "У апошнім нумары "Нашай нівы" быў апублікаваны "круглы стол" з маладымі палітыкамі, якія асабліва гучна заявілі пра сябе падчас выбарчай кампаніі і падзей "гарачага тыдня" 19-25 сакавіка. Гэта Алесь Мазур, камэндант намётавага мястэчка на Кастрычніцкай плошчы, Алесь Міхалевіч, Сяргей Салаш, Алесь Чігір, Сяргей Антусевіч, Юрась Губарэвіч і наш сёньняшні суразмоўца — кіраўнік міжнароднай камісіі БНФ Ігар Лялькоў.

Гэтых людзей, гледзячы па гэтай гутарцы, аб'ядноўвае ня толькі супольная праца, але і адчуваньне адзінай каманды, адчуваньне новага пакаленьня беларускай палітыкі, адчуваньне новага праекту. Якога? Алесь Мазур падчас гутаркі ў “Нашай ніве” сказаў: "Мы ўзялі на сябе адказнасьць за Плошчу, мы гатовыя ўзяць на сябе адказнасьць за краіну".

Ігар, а Вы і Вашы паплечнікі — Вы ведаеце, як гэтую адказнасьць за краіну ўзяць? Іншымі словамі — чаго Вы хочаце і што Вы можаце?"

(Лялькоў: ) "Галоўнае , чаго мы хочам на сёньняшні час — гэта стварыць у краіне і ў дэмакратычным руху такую сытуацыю, каб гэты рух мог рэальна прыйсьці да ўлады. Мы маем і ў сваіх рэгіёнах, якія прадстаўляе частка людзей, якія ўдзельнічалі ў "круглым стале" ў "Нашай ніве", і ў Менску каманды прафэсіяналаў, якія ўжо сёньня гатовыя стаць найбліжэйшымі паплечнікамі Аляксандра Мілінкевіча ў кіраўніцтве руху і як адказныя за напрамкі, і як адказныя за рэгіёны. У выпадку прыходу дэмакратычных сілаў да ўлады яны гатовыя скласьці касьцяк і выканаўчай ўлады ў цэнтры і на месцах. Гэта мелася на ўвазе, калі заяўлялася пра гатоўнасьць узяць на сябе адказнасьць за краіну".

(Дракахруст: ) "Яраслаў Раманчук, вось бачыце — падпірае маладое пакаленьне. Можа і сапраўды, як тое раіў Аляксандар Фядута, такім "зубрам" беларускай палітыкі, як Вы, ўжо і час на пакой? Тым больш, што я зьвярнуў увагу на тое, што формула, якую прывёў нам сп. Лялькоў, для партыяў, прынамсі, для Вашай партыі, месца не прадугледжвае".

(Раманчук: ) "Хачу зазначыць, што ў гэтым сьпісе людзей, якія ўдзельнічалі ў "круглым стале" ў “Нашай ніве”, фігуруюць у асноўным асобы, блізкія да пазыцыі адной часткі БНФ, нават не ўсяго Фронту. На адным з пасяджэньняў, на якім былі і сп. Мілінкевіч, і сп. Вячорка, было вельмі выразна заяўлена, што калі ідзе гаворка пра рух "За Свабоду", гэта не ідзецца пра "рух імя Мілінкевіча". Таму гэтыя маладыя людзі проста бягуць наперадзе цягніка і такімі крокамі могуць разбурыць кар'еру Аляксандра Мілінкевіча, які вельмі добра пачаў і, безумоўна, стаў самым папулярным лідэрам апазыцыі.

Ні Фронт як цэлае, ні Аляксандар Мілінкевіч ня хочуць і не зьбіраюцца рабіць "рух імя Мілінкевіча". І калі нехта, нейкія маладыя людзі, якія былі на Плошчы... Гэта, дарэчы, толькі частка тых людзей, якія там былі, і таму я ня ведаю, чаму мой суразмоўца і ягоныя калегі выступаюць ад імя ўсёй Плошчы. Чыя была ініцыятыва зрабіць намётавае мястэчка? Дзяніса Дзянісава. Хто першы паставіў намёт? Андрэй Козел. Гэта людзі, якія працуюць з нашай партыяй і прадстаўляюць іншыя палітычныя сілы, ці прадстаўляюць зусім новую сілу, якая называецца "турэмнае брацтва". І яны прапануюць рух (і гэта таксама пазыцыя АГП), які будуецца на існай сёньня кааліцыі, у якую будзе ўключацца і партыя Казуліна, і сам Казулін, і тая моладзь, якая не належыць да партыяў і моладзевых рухаў. Ініцыятыва, выказаная на "круглым стале" у “Нашай ніве” губіць Мілінкевіча як палітыка.

Ну а калі мне гавораць пра тое, што моладзь можа замяніць уладу, сфармаваць урад — гэта проста сьмешна. Я вельмі добра арыентуюся ў тым "хто ёсьць who" ў беларускай палітыцы і аналітыцы. Я з павагай стаўлюся да моладзі, але ведаю, што ў гэтым коле тых людзей, якія сапраўды маглі б сфармаваць урад, проста няма. І калі, напрыклад, кагосьці зь іх запытаць "Што Вы будзеце рабіць з краінай?", то іх адказ будзе проста дыскрэдытацыяй усіх нас — і партыі АГП, і партыі БНФ, і ўсіх тых, хто працаваў на кампанію адзінага кандыдата".

(Лялькоў: ) "Сп. Раманчук шмат чаго прыпісаў, чаго не было ані ў тэксьце гутаркі ў “Нашай Ніве”, ані ў тым, што я казаў. Партыі былі, ёсьць і будуць надалей, я спадзяюся, аб'ядноўваць найбольш актыўных грамадзян краіны. Але трэба бачыць і сёньняшняю рэальную сытуацыю. А сытуацыя такая, што ў нас ўпершыню за апошнія 12 гадоў зьявіўся сапраўды агульнапрызнаны лідэр, прызнаны ўнутры краіны і за мяжой, альтэрнатыўны Лукашэнку. Таму стартавыя ўмовы для зьмены, для рэальнай зьмены сытуацыі ў краіне вельмі добрыя. Вакол Мілінкевіча зараз яднаюцца ня толькі тыя людзі, якія аб'яднаныя ў партыі.

Я абсалютна згодны са спадаром Раманчуком: кааліцыя дэмакратычных партыяў, якая ёсьць, мусіць заставацца касьцяком руху, але вакол кааліцыі зьявілася падчас выбараў і падзей 19-25 сакавіка вельмі шмат людзей, якія не належаць да палітычных партыяў і наўрад ці да іх будуць належаць. Але яны гатовыя працаваць на рух Мілінкевіча.

Што датычыцца "руху імя Мілінкевіча" — гэта ізноў такі надінтэрпрэтацыя з боку спадара Раманчука, таму што калі мы вялі гаворку ў рэдакцыі "Нашай нівы", то афіцыйнай назвы руху ўвогуле не было. Было самім Мілінкевічам абвешчана аб стварэньні руху, вяліся размовы пра рух, але назвы не было. Калі зараз гэтая назва ёсьць "рух за Свабоду", то зараз паўсюль, дзе ў нас напісана "рух Мілінкевіча", падставім "рух за Свабоду".

Ну і апошняе — у нас са спадаром Раманчуком не такая ўжо вялікая розьніца ў веку, 2-3 гады. Таму казаць, што ёсьць моладзь, а ёсьць сталыя палітыкі ў веку спадара Раманчука — гэта таксама трошкі надужыцьцё".

(Дракахруст: ) "Ігар, як Вы канкрэтна ўяўляеце сабе канструкцыю руху і ролю ў ім Мілінкевіча?"

(Лялькоў: ) "У руху павінна быць палітычная рада, яна ёсьць і зараз і складаецца з лідэраў партыяў кааліцыі. Яна павінна застацца і вызначаць асноўныя стратэгічныя накірункі дзейнасьці руху. І мусіць быць выканаўчае "цела" — выканаўчы камітэт ці нешта падобнае, у якім ня мае быць прадстаўніцтва паводле партыйных квот, а выключна паводле прафэсійных якасьцяў. Гэты выканаўчы камітэт мае фармаваць сам спадар Мілінкевіч — такая наша думка. Ну і плюс выканаўчыя структуры ў рэгіёнах. Роля Мілінкевіча — гэта роля лідэра гэтага руху, які яго ўзначальвае і мае прывесьці яго да перамогі".

(Дракахруст: ) "Сп. Раманчук, а можа ў такім падыходзе, які абмаляваў сп. Лялькоў, ёсьць пэўная рацыя? Тут варта прыгадаць украінскі досьвед. Пакуль у тамтэйшай дэмакратычнай апазыцыі не было адзінага папулярнага лідэра, яе посьпехі на выбарах, скажам, у 1998-1999 гадах, былі даволі сьціплымі. Зьявіўся лідэр — Віктар Юшчанка, вакол якога апазыцыя згуртавалася, і ў 2002 годзе прыйшоў посьпех на парлямэнцкіх выбарах, у 2004 годзе — на прэзыдэнцкіх.

Ёсьць і адваротны, беларускі прыклад. У 2001 годзе Ўладзімер Ганчарык нават паводле афіцыйных дадзеных набраў 15% галасоў. Ніхто не захацеў пасьля выбараў прэзэнтаваць яго як лідэра аб'яднанай апазыцыі, і ўрэшце той вынік распусьціўся. Дык можа, улічваючы і ўкраінскі, і ўласны досьвед, і варта адкінуць амбіцыі і пайсьці на такую "пэрсаналізаваную" мадэль руху, пры якой яна мае выразны асабовы твар?"

(Раманчук: ) "На самой справе ніхто не зьбіраецца адбіраць у спадара Мілінкевіча ягоны твар, ён, безумоўна, мае гэты рэйтынг, але я мяркую, што гэта рэйтынг апазыцыйных дэмакратычных сілаў, якія аб'ядналіся, каб гэты твар атрымаць. І калі б на Кангрэсе 4 галасы ляглі на карысьць спадара Лябедзькі , то сёньня мы б казалі, што Лябедзька мае 25% рэйтынгу. Гэта наш рэйтынг, гэта наш электарат на сёньня. Калі мы хочам выйсьці на шырокі рух, калі мы хочам інтэграваць у гэты рух людзей, якія ні з палітычнымі партыямі, ні з NGO, а якія проста хочуць свабоды, праўды і справядлівасьці, тады нам трэба выйсьці за межы формулы , якую прапануе Ігар.

Паводле яго гэта хай сабе і ня "рух імя Мілінкевіча", але Мілінкевіч у ягонай схеме — асоба, на якую будзе працаваць увесь рух. Ніхто ж ня будзе супраць таго, каб Мілінкевіч прадстаўляў дэмакратычныя сілы ў Брусэлі альбо ў Бэрліне альбо недзе яшчэ, ніхто ня будзе супраць, каб ён езьдзіў па краіне.

Але справа ў тым, што ёсьць Казулін і яго структуры, ёсьць моладзь, якая была на Плошчы. Я ня думаю, што Ігар Лялькоў выступае ад імя ўсіх тых людзей, што былі на Плошчы. Ёсьць маладыя людзі, якія таксама былі на Плошчы, яны прадстаўлялі свой погляд на нарадзе ў Вільні і адназначна казалі, што ня пойдуць у рух Мілінкевіча, што яны ня хочуць руху Мілінкевіча. Гэта іншая сіла, непалітычная. Тыя людзі, якія выступаюць за "рух Мілінкевіча", належаць да адной плыні ў БНФ, яны не зьяўляюцца людзьмі збоку, якія да Плошчы, да 19 сакавіка ніколі не былі ў палітыцы. Яны ў палітыцы былі, ёсьць і будуць, яны ёсьць у БНФ. І што — яны зьбіраюцца па сутнасьці асядлаць гэты рух?

Я не хачу, каб той электаральны патэнцыял, які мае Аляксандар Мілінкевіч, быў растрачаны такімі ініцыятывамі. Мы на палітрадзе і на нарадзе экспэртаў прапанавалі зусім іншую канцэпцыю стварэньня руху. Гэта рух, які па сутнасьці не ігнаруе, а ўлічвае палітычную рэальнасьць.

Палітычныя партыі даўно дэлегавалі нейкую частку сваіх паўнамоцтваў палітычнай радзе, нацыянальнай радзе і перш за ўсё — Кангрэсу. Кангрэс, які зьяўляецца найвышэйшым легітымным органам усёй беларускай апазыцыі, павінен інтэграваць у свае шэрагі ня толькі тых людзей, якія былі, але і тых, каго тым не было.

Сп. Казулін набраў 5-7% галасоў, ён выказаў мужнасьць, ён сядзіць у турме, супраць яго распачатая крымінальная справа. Мы павінны падтрымаць яго. Таксама мы павінны падтрымліваць тую моладзь, якая не належала і ня будзе належыць да партыяў. Ня рух Мілінкевіча іх цікавіць, іх цікавіць рух за свабоду. Толькі Кангрэс павінен аб'яднаць гэтыя сілы, толькі Кангрэс павінен абнавіць палітычную раду — у яе павінны ўвайсьці новыя людзі, якія праявіла сабе ў кампаніі".

(Дракахруст: ) "У нас размова неяк зьвялася да арганізацыйных момантаў. Але ёсьць яшчэ і бок дзеяньняў. Падчас "круглага стала" ў Нашай Ніве" ўсе ўдзельнікі наўпрост ці ўскосна казалі пра тое, што старэйшае пакаленьне палітыкаў недастаткова энэргічна брала ўдзел у гэтых актыўных дзеяньнях. Ужо цытаваны Алесь Мазур сказаў: "Мы даем ім год. Калі яны будуць няздольныя, мы будзем браць ініцыятыву ў свае рукі". Ігар, а як гэта, як Вы сабе ўяўляеце такі сцэнар?"

(Лялькоў: ) "Крытэрам любой справы зьяўляецца вынік. На жаль, мы мусім сказаць, што з 1995-1996 гадоў, калі сёньняшнія лідэры апазыцыі яе ўзначалілі, прайшло ўжо 10 гадоў, а рэальных вынікаў няма. Наўрад ці з гэтым будзе спрачацца нават сп. Раманчук. І таму калі гэтых вынікаў яшчэ на працягу бліжэйшага часу ня будзе, а я баюся, што з такім сцэнарам, які намаляваў спадар Раманчук, што зараз трэба ўсе сілы кінуць не на працу з грамадзтвам, а на падрыхтоўку Кангрэса, які будзе рабіць зьмены ў канфігурацыі дэмакратычных сілаў, што ўсе дэмакратычныя сіла маюць займацца сваімі ўнутранымі разборкамі, замест таго, каб працаваць з грамадзтвам, то гэтых вынікаў яшчэ доўга ня будзе.

Проста размова ідзе пра тое, каб нармальна працаваць у руху, выконваць тыя даручэньні альбо рабіць тыя прапановы, якія потым будуць выконвацца ўнутры руху, і такім чынам паступова, за кошт таго, што будуць дасягацца нейкія вынікі, кіраўніцтва руху можа па заслугах ацаніць прафэсіяналізм і вынікі дзейнасьці таго ці іншага чалавека, ну і адпаведнае месца яму знайсьці ў структуры кіраўніцтва рухам. Размова ідзе менавіта пра такую замену, а не пра гвалтоўнае выкіданьне кагосьці за борт".

Оцените статью

1 2 3 4 5

Средний балл 0(0)